Beleggen is risico nemen. Dat weten beleggers en toch is het lastig om op basis van de juiste argumenten het juiste risico te kiezen. Emotie speelt ook mee. Deze vragen helpen je bij je keuze.

Als je voor het eerst gaat beleggen moet je altijd stilstaan bij de risico’s. Zelfs als je al een tijd aandelen of obligaties (ver)koopt is het slim daar af en toe over na te denken.

Je geldsituatie kan veranderen. Je bent bijvoorbeeld een bijverdienste kwijt of je hebt een erfenis gekregen. Kijk daarom een keer per jaar naar je financiële situatie en vraag je af of je meer of minder risico wilt of kunt nemen.

Wat is je risicobereidheid en -tolerantie?

Misschien gok je graag en kun je je dat helemaal niet veroorloven. Je hebt dan een hoge risicobereidheid en een lage risicotolerantie. Het omgekeerde bestaat ook: je wilt niets verliezen, ook al heb je alle financiële risico’s afgedekt.

De risicotolerantie is dus het belangrijkst wanneer je een beleggingsrisico kiest. Denk na over wat je kunt missen en onthoud: beleg nooit met geld dat je nodig hebt.

Beleggen of sparen?

Als je de essentiële beleggersinformatie bij een beleggingsproduct leest zou je denken dat je beter niet belegt. Er staat altijd dat je je geld kunt verliezen, ook bij defensieve beleggingen.

Beleg daarom alleen met geld dat je kunt missen. Als je het toch nodig hebt, om je inkomen aan te vullen bij werkloosheid bijvoorbeeld, dan laat je het beter op een spaarrekening staan. Dat geldt ook als je droomt van een wereldreis of een (ander) huis.

Als je elke maand geld overhoudt en je bent goed verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid, werkloosheid en overlijden, dan kun je eraan denken dat overschot in te zetten voor je financiële toekomst.

Beleggen of aflossen?

Als je schulden hebt is het logischer die eerst af te lossen voor je gaat beleggen. Als je bijvoorbeeld 25.000 euro over hebt om te beleggen en je hebt 100.000 euro schulden, dan zou je je schuld kunnen verlagen naar 75.000 euro. Dat is rente die je de komende jaren niet hoeft te betalen.

Wat vind je van beleggen met geleend geld? Risicovol? Je doet hetzelfde wanneer je belegt terwijl je schulden hebt. Er spelen meer factoren mee, bijvoorbeeld leningen of een hypotheek. Het is slim die keuze tussen beleggen of sparen te bespreken met een financieel adviseur.

Hoeveel verlies kun je aan?

Als je begint te beleggen bij een bank of een beleggingsinstelling doorloop je gewoonlijk eerst een vragenlijst die ingaat op je financiële kennis en je risicobereidheid. Wil je bijvoorbeeld veel rendement halen en ook de kans lopen dat je veel verliest? Of verlies je liever zo weinig mogelijk en neem je het kleinere rendement erbij?

Je krijgt een risicoprofiel, bijvoorbeeld defensief, neutraal of offensief. Slaap je niet als je 10% verliest? Dan ben je al snel een defensieve belegger. Je belegt dan best vooral in obligaties en weinig of niet in aandelen. Je zou dan kunnen kiezen voor een beleggingsfonds dat volgens het defensieve profiel belegt.

Zelf nadenken

Als je eerlijk hebt geantwoord zou het profiel kunnen kloppen. het resultaat kan ook beïnvloed zijn door hoe de bank de vragen stelde of hoe je je antwoorden formuleerde. Bij meerkeuzevragen met getallen kiezen mensen bijvoorbeeld dikwijls het middelste. Zo stuurt de beleggingsinstelling je naar een neutraal risicoprofiel.

Let bij een vraag over bandbreedte tussen winst en verlies ook op de boven- en ondergrenzen. De winstcijfers in de mogelijke antwoorden gaan doorgaans sterker omhoog dan dat de verliescijfers omlaaggaan.

Als de verliescijfers in het voorbeeld hieronder ook zo hard zouden dalen, zou je dan nog voor die optie kiezen?

Voorbeeld

“Welk scenario vindt u acceptabel in een jaar als u 1.000 euro belegt?”

1. 1.135 euro in een goed jaar / 880 euro in een slecht jaar
2. 1.210 euro in een goed jaar / 855 euro in een slecht jaar
3. 1.285 euro in een goed jaar / 815 euro in een slecht jaar
4. 1.370 euro in een goed jaar / 785 euro in een slecht jaar

Wat is mijn doel?

Het kan ook dat de bank je een neutraal profiel toewijst terwijl offensief beter bij je past. Je beleggingsdoel is daar belangrijk. Voor een appeltje voor de dorst is neutraal beleggen misschien prima. Als je (ver) in de toekomst een hoog bedrag wil kan offensief beleggen noodzakelijk zijn.

Offensief beleggen vraagt tijd: meer dan 10 of 15 jaar Als je jong bent en je belegt voor je pensioen kan dat een goed idee zijn.

Krijg je toch een neutraal of een defensief profiel, kijk dan naar je antwoorden. Hoe erg is het dat de waarde van je beleggingen op je 40ste daalt om op je 42ste weer te stijgen? Kun je daar mee leven? Dan kun je misschien toch een hoger risicoprofiel kiezen. Je financieel adviseur kan je helpen met die keuze.

Beleg je voor je pensioen, dan is het verstandig het risico de laatste jaren voor je pensioenleeftijd te verlagen. Daarmee verklein je de kans op verlies.

Hoeveel moeite wil je doen?

Als je graag hebt dat iemand in jouw plaats je beleggingen in het oog houdt, dan kun je kiezen voor laten beleggen. Sommige beleggingsinstellingen geven bijvoorbeeld een seintje als je doel in gevaar komt. Je hoeft je dan niet bezig te houden met beleggen en je verkleint de kans dat je reageert uit emotie.

Kun je wel om met schommelingen, dan past zelf beleggen in (index)fondsen misschien wel bij je. Als je zelf belegt in fondsen hoef je niet na te denken over de opbouw van je portefeuille. Je belegt wel zonder advies. Beleggingsfondsen en indexfondsen bestaan in alle risicocategorieën en bij verschillende aanbieders.

(Door Jeroen Geuens, 2 februari 2021.)